Według danych z 2011 roku, miasto miało 14 381 mieszkańców.
Historia:
Pierwsi ludzie pojawili się w okolicach Żnina kilkanaście tysięcy lat temu – po ustąpieniu lądolodu skandynawskiego i pojawieniu się tundry. Najstarsze ślady osadnictwa pochodzą sprzed 10 tysięcy lat – z okresu paleolitu.
Liczne znaleziska archeologiczne świadczą o kontaktach Żnina ze światem antycznym. Kontakty takie umożliwiała droga bursztynowabiegnąca od Adriatyku przez Śląsk i Kalisz do Bałtyku. Przebieg tej drogi przedstawia mapa geografa z Aleksandrii,Ptolemeusza[potrzebne źródło] (90–168 r. n.e.). Umieszczony na niej gród Setidava na północ od Kalisza (Calisia) od dawna identyfikowany jest przez niektórych badaczy z najdawniejszym Żninem[potrzebne źródło]. Setidava zostało odwzorowane na antycznej mapie Klaudiusza Ptolemeusza z lat 142–147 naszej ery.
Między nasypem kolejowym a brzegiem Dużego Jeziora Żnińskiego, po prawej stronie rzeki Gąsawki zachowały się elementy wału będące pozostałością wczesnośredniowiecznego grodu (VI–VIII wiek n.e.). Do rozwoju osadnictwa w Żninie przyczyniło się doskonałe położenie geograficzne i warunki topograficzne o cechach obronnych.
W początkach XI w. ukształtował się nowy układ przestrzenny osady. Obejmował trzy elementy: na półwyspie gród (siedziba władzy i zarządu administracyjno-wojskowego) i podgrodzie z ludnością rzemieślniczo-wojskową oraz na Ostrowie targ z gospodą i miejscem kultu. Usytuowanie świątyni chrześcijańskiej w tym miejscu wiąże się z darowiznami na rzecz Kościoła obejmującymi plac i urządzenia targowe.
W państwie Piastów wzrosło znaczenie Żnina jako węzła komunikacyjnego. Władza państwowa usadowiła się w grodzie położonym wśród mokradeł brzegu Dużego Jeziora Żnińskiego. Żnin pełnił w tym czasie przede wszystkim funkcję militarną. Sprawował on kontrolę nad przeprawą przez Gąsawkę, jednocześnie blokował najeźdźcom drogę w głąb państwa. W grodzie swoje rezydencje mieli:kasztelan (XI–XIII w.), przedstawiciel władzy państwowej i naczelnik grodu. Świadczy to o istotnej funkcji administracyjnej Żnina.
W I poł. XII w. Żnin był już własnością Kościoła. Zostało to potwierdzone w Bulli Gnieźnieńskiej wystawionej przez papieża Innocentego II w dniu 7 lipca 1136 r. dla metropolity Jakuba ze Żnina. Jest to najstarszy dokument zawierający wzmiankę o Żninie (provincia de Znein cum foro). Bulla wymienia 29 pałuckich osad wchodzących stanowiących własność Kościoła. Bulla potwierdza również istnienie na ziemi żnińskiej słowiańskiej wspólnoty rodowo-terytorialnej z okresu plemiennego tzw. opola.
Według Jana Długosza wojny prowadzone przez Bolesława Krzywoustego (1102–1138) wymusiły potrzebę wybudowania w Żninie fortyfikacji (m.in. umocnienia podgrodzia od nasady półwyspu).
Najstarsza wzmianka o Żninie jako mieście pochodzi z 1284 (założenie mennicy arcybiskupiej). Jan Długosz przypisał jednak lokację miasta już arcybiskupowi Januszowi (1259–1271). Podobieństwo sformułowanego według prawa średzkiego ustroju Żnina do uregulowań sformułowanych w akcie lokacyjnym Zdun z 1267 sugeruje jednak okres 1267–1271 jako najbardziej prawdopodobny moment otrzymania praw miejskich.
W sierpniu 1939 r. Żnin liczył 5090 mieszkańców. 9 września 1939 r. Żnin został zajęty przez niemieckiego okupanta. Zmianie uległa nazwa miasta (niem. Dietfurt). 600 osób wywieziono m.in. do Mińska Mazowieckiego i Nowego Targu. Wywożono głównie inteligencję i ludzi bogatszych, ich miejsce zajmowali Niemcy, pochodzący przede wszystkim z krajów nadbałtyckich. Ponad 200 osób wywieziono na przymusowe roboty do Rzeszy. Część żninian wcielono do więzień, obozów koncentracyjnych lub rozstrzelano.
Sam Żnin nie uległ większemu zniszczeniu. Niemcy spalili synagogę przy ulicy Pocztowej (obecnie znajduje się w tym miejscu blok mieszkalny), rozebrano piękną kamienicę Państwa Smorowskich (pusta parcela stoi dziś w rynku). Ponadto zniszczyli bibliotekę gimnazjum. Pozostawili po sobie jednak 16 ha plant wokół Starego Miasta i nad Jeziorem Małym.
W okolicznych lasach formowały się oddziały partyzanckie. Samodzielna Jednostka Obwodu Pałuk Armii Krajowej dowodzona była przez Bogdana Hądzlika, pseudonim Madaj z Parlina. Jesienią 1944 r. działała także w tych lasach radziecka grupa zwiadowcza. 21 stycznia 1945 r. Armia Czerwona wyzwoliła Żnin. Rozpoczęło się wprowadzanie i utrwalanie władzy ludowej.
Po wojnie nastąpił znaczny rozwój Żnina. Miasto się powiększyło, wybudowano fabrykę maszyn „Spomasz”, na bazie fabryki Malaków powstał „Żefam”. Zlokalizowano nowe osiedla mieszkaniowe na północny zachód od miasta (w rejonie ulic Mickiewicza i Browarowej oraz Wielkiej Osady – nad Dużym Jeziorem przy wylocie na Szubin). W latach 60. przyłączono do Żnina wieś Górę. Liczba mieszkańców przekroczyła wówczas 10 000 osób.
Żniński rynek – początek XX wieku
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz